Koninklijke sigarettenpresenteerdoos

juli 2023

Deze fraaie zilveren doos is de laatste in zijn soort om op stijlvolle wijze sigaretten te presenteren. Het was een geschenk van de Thaise koning Bhumibol, lokaal bekend als Rama IX aan een van zijn Zwitserse relaties. We zien een degelijke doos met vakmanschap gemaakt, zowel voor praktisch gebruik als voor de pronk. Het voorwerp heeft een strakke vormgeving maar met duidelijk Oosterse uitstraling door het vlammend niëllo ornamentwerk in grijszwarte zilver op het deksel. Centraal daarin uitgespaard zien we binnen een blinkende zilveren cirkel een gouden applique in reliëf van het symbool van de Nobele Orde van de Kroon van Siam, een oude ridderorde van Thailand. Dat embleem moest de herinnering aan de voorname schenker levendig houden. De binnenzijde van de doos toont een interieur van wortelnotenhout verdeeld in twee vakjes, voor twee soorten sigaretten of toch ook een compartiment voor sigaren? De doos werd in Bangkok gemaakt in de goed uitgeruste fabriek die bekend staat als Thai Nakon Silverware and Nielloware. Voor een koninklijke gift is die fabriek misschien net iets te gewoontjes. Naast een praktisch gebruiksvoorwerp voor sigarettenrokers is dit ook een luxueus diplomatiek geschenk, maar inmiddels is het ook een getuigenis van een uitstervend gebruik. Sedert het moment dat het roken van sigaretten en vogue was, behoorde het tot de gastvrije gestes om bij bezoek sigaretten te presenteren. Een indrukwekkende geschenkdoos moest dat bijna sacrale moment luister bijzetten. Maar het aanzien van de sigaret veranderde snel. Van het geliefde frisse rokertje naar een vervaarlijk artikel van verslaving. Zo verdween de sigarettenpresenteerdoos decennia later voorgoed van de tafel, de sigaret werd voortaan stiekem tussen de coulissen gerookt.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.671