Een gezichtpijp in faience

april 2005

Een gezichtpijp in faience

Deze Italiaanse pijpenkop valt op door vormgeving en kleurgebruik. Met zijn gele scherf en kleurige tinglazuur behoort zij tot de luxe en daarmee zeldzame pijpen die er van ceramiek gemaakt zijn. De basisvorm van deze pijp werd in een eenvoudige tweedelige drukvorm gemaakt. Het modelé is meer schetsmatig dan gedetailleerd en dat onderstreept de filosofie van de maker die geen kunstproduct tot stand wilde brengen, maar een eenvoudig doch opvallend voorwerp. Na de zogenaamde biscuitbrand werd de pijpenkop geglazuurd. Doorgaans werd de onderglazuurlaag met een spons of borstel door spritsen opgebracht. Daarna volgden de details met de penseel. Dat laatste gebeurde in drie kleuren en met een zekere snelheid. De ogen, wenkbrauwen en mond zijn met paars aangetipt, het gelaat met een oranjetint. Tenslotte is de muts van de voorgestelde van groene strepen voorzien, samen met het steeleind. Tijdens de zogenaamde gladbrand versmolt het glazuur. Hoe goed bedoeld ook, het voorwerp vertoont vooral ambachtelijkheid en niet de perfectie die faience zou kunnen hebben. Daarvoor heeft de drukvorm te weinig details, vermoedelijk doordat deze al geruime tijd in gebruik was. Bovendien is tinglazuur tamelijk dik en stroperig waardoor het de vormkenmerken enigszins verdoezelt. Voor de roker was deze pijp echter een opvallend stuk omdat de Italianen overwegend uit eenvoudige terracotta pijpenkoppen rookten. Figuratie en kleur waren dus de elementen waarmee de roker van weleer kon opvallen.

Amsterdam Pipe Museum APM 17.510

Permalink