Roken uit een wolvenkop

februari 2018

Wie de lijvige catalogus van de firma Gambier uit Givet doorbladert, komt in het brede assortiment maar een beperkt aantal curiositeiten tegen. Gambier volgde vaste vormgevingsprincipes en weinig pijpen wijken daarvan af. Eén daarvan is Mère loup, een pijpenkop in de vorm van een wolvenkop met modelnummer 388. Opvallend aan dit ontwerp is dat de pijp geen steel en kop onderscheidt, de hele pijp is de voorstelling van de kop van een wolf. Het separate houten roer wordt in de achterzijde van de kop geschoven en zo kon uit dit merkwaardige volsculptuurtje gerookt worden. De halsafsnede is de bodem van de pijpenkop en is versierd met een fraai gevormd acanthusblad. Interessant is de vraag hoe lang een dergelijk ontwerp in omloop bleef. Bij sommige scheppingen is dat veel langer dan we verwachten. Deze wolvenkop bijvoorbeeld werd al vóór het jaar 1840 ontworpen. Tot onze verbazing staat deze in1894 nog in de fabriekscatalogus afgebeeld. Dit ontwerp is dus meer dan vijftig jaar in de verkoop gebleven! Toch gaat het om een pijp met een beperkte populariteit. Alle bekende exemplaren komen uit dezelfde persvorm. Wel zien we dat die vorm éénmaal is opgehaald om de details in de voorstelling weer wat aan te scherpen. Dat zou betekenen dat over een periode van vijftig jaar slechts enkele duizenden exemplaren geperst zijn. Het lijkt erop dat de productie al in de jaren 1860 gestopt is en dat de restvoorraad over tientallen jaren werd uitverkocht. Die gedachte wordt versterkt doordat het merk "GAMBIER A PARIS" dat vanaf 1865 standaard op alle pijpen werd vermeld, hier niet voorkomt. Het wijst ons er op hoe belangrijk het fenomeen voorraad indertijd voor een pijpenfabriek was. Duizenden kistjes met restpartijen stonden in het magazijn van Gambier te wachten totdat er weer een bestelling van een enkele pijp kwam. Zo verminderde de voorraad zij het zeer geleidelijk.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.401b