Boileau in gemene kleuren

mei 2020

Bepaalde pijpontwerpen oogsten door hun sprekende uitbeelding en monumentaliteit grote waardering. Dat geldt bijvoorbeeld voor de portretpijp bekend onder de naam Boileau, die al voor 1840 ontworpen werd door de Franse firma Gambier. Met zijn sympathieke historische voorkomen en spannende, licht zijwaarts gewende hoofd is dit een geslaagde schepping die meerdere generaties in omloop blijft. Niet verwonderlijk dat andere fabrieken van zo’n succesvol ontwerp proberen te profiteren. Een Duitse porseleinfabriek kopieert het originele ontwerp van Boileau zonder enige verandering, maar wel in een andere grondstof. Met het geheimzinnige Parian ware poogt de maker het sculpturale aspect van de pijp beter tot zijn recht te laten komen. Het marmerachtig dunne porselein is namelijk buitengewoon geschikt om beelden te imiteren. Helaas heeft de fabrikant er niet aan gedacht dat een tabakspijp, naast de esthetische kant ook de gebruiksaspect heeft. Iedere roker kan zich voorstellen dat porselein nooit geslaagd kan zijn omdat het materiaal geen vocht absorbeert zodat de pijp dus heet rookt. Bovendien is het product enkelwandig, waardoor vreemde achterhoekse plekken in de ketel ontstaan waar de tabak niet verbrandt. Merkwaardig bij deze pijp is vooral de afwerking in een meerkleurige beschildering. Het gekunstelde pruimenmondje en de blosjes op de wangen van de dichter maken de voorgestelde eerder week dan stoer. Verder is er nog de wonderlijke zwarte pruik, die aan de achterzijde van het hoofd een onverwacht en vooral onbegrepen ornament laat zien.

Amsterdam Pipe Museum APM 23.923