Watervat of asenewa
januari 2003
Bij het Ashantivolk in Ghana bestaat een hechte relatie tussen spreekwoorden of zegswijzen uit de lokale taal en de vormgeving van hun huisraad en gebruiksartikelen. Niet verwonderlijk dus dat veel pijpenkoppen aansluiten bij uitdrukkingen in de taal van alledag. Daarvan is deze pijpenkop een goed voorbeeld. In de ketel is namelijk een watervat of asenewa uitgebeeld, een metalen voorwerp dat naast de kookpot het meest algemene stuk huisraad voor de Ashanti is. Met deze uitbeelding wordt een voor ons niet zo begrijpelijke zegswijze uitgedrukt: Wanneer de pot van de armen breekt, dan ligt de kalebas daarnaast. De zegswijze duidt er op dat de armen met weinig genoegen nemen: breekt hun waterpot dan gebruiken zij gewoon een kalebas. Treffend en ook kenmerkend bij deze pijpen is het fijne snijwerk in het aardewerk dat generatieslang op die wijze is uitgevoerd. Ook de prachtige engobe waarmee de ceramiek is afgedekt is kenmerkend voor deze fijnversierde pijpen. Nadat de pijp gebakken was werd zij met krijt ingewreven om het contrast in de decoratie te versterken. Dergelijke pijpenkoppen werden gemonteerd met een rechte houten steel, soms bekleed met metaalbeslag. Begrijpelijk genoeg zijn die stelen nauwelijks bewaard omdat zij door reizigers niet werden meegenomen, terwijl de versierde pijpenkoppen geliefde souvenirs waren.
Amsterdam Pipe Museum APM 16.708
Permalink