Zittende vrouw
april 2025
De pijpen van de Xhosa in het oostelijke gebied van De Kaap in Zuid-Afrika kennen een vaste vormgeving: een hoge, licht ovaalvormige ketel met op de overgang van de steel een soort hielvorm. De rechte steel gaat in een hoek van zestig tot tachtig graden omhoog. Deze steel heeft een trompetvorm aan het eind waarin de roker zijn of haar eigen mondstuk steekt. Dat separate steeleindje is persoonsgebonden en bijna heilig. Als houtsoort wordt graag acaciahout gebruikt waarbij steeds twee pijpen uit een enkel stuk hout gevormd worden. Elke pijp getuigt van groot vakmanschap, dat blijkt bijvoorbeeld uit de dunne ketelwand. In de hierbij afgebeelde negentiende eeuwse versie van een Xhosapijp herkennen we nog de hoge ketel, maar nu als basis voor een uitzonderlijke vormgeving. Uit het houtblok is de romp van een zittende vrouw gesneden, die aan de ketelbasis beide benen vooruit steekt. De prachtige stilering is buitengewoon subtiel, simpel en aantrekkelijk. De uitstekende benenpartij maakt bovendien het hanteren van de pijp plezierig. Deze Xhosapijp is opgesierd met loodinleg, zoals soms gebeurt. Drie deels gekartelde banden rond de hals, borst en buik zorgen voor een decoratief effect. Het steeleind is hier van een buffelhoornen manchet voorzien, die de pijp bij montage extra sterk maakt. Ook daarin is de pijp luxer dan gebruikelijk.
Amsterdam Pipe Museum APM 30.057
Permalink