Stervende Zoeaaf

april 2018

Frankrijk kent een lange traditie met Algerije al is die niet altijd even vriendschappelijk geweest. Vanaf 1830 vecht een speciaal legeronderdeel in Algerije om dit land tot een Franse kolonie te maken. Deze infanteristen, zogenaamde zoeaven, raakten bekend en niet in de laatste plaats vanwege hun kostuum met bekende pofbroek en nauwsluitende jak met borduurwerk. De successen van dit legeronderdeel zorgden ook voor acties in het Ottomaanse Rijk, de Pauselijke Staten en zelfs bij de Burgeroorlog in de Verenigde Staten. Ook tijdens het Tweede Empire bleven deze infanteristen actief. Deze pijpenkop toont zo'n zoeaaf zittend op een rotsblok terwijl hij zich met een dolk in de borst steekt. Een actie van zelfdoding en dus een bloedig tafereel. Maker van deze figuurpijp is de Noord-Franse fabriek Louis Fiolet, vanaf 1765 actief in de productie van luxe kleipijpen. Fiolet streefde ernaar de mode nauwgezet te volgen en voor een brede doelgroep steeds een actueel aanbod beschikbaar te hebben. Wanneer dit exemplaar precies ontworpen is weten we niet. Het zoeavenleger kende verschillende periodes van populariteit en bleef de roker over langere tijd aanspreken. Wat de pijp verder betreft: een gemakkelijk rokertje is het niet geweest. De kubieke voorstelling is verhoudingsgewijs zwaar en dat hoort een dagelijkse rookpijp natuurlijk niet te zijn. Dat de pijp nooit in gebruik is gekomen moet de reden zijn dat deze de tijd overleefde. De sporen van rook die de pijpenkop draagt, vooral zichtbaar rond de ketelopening, hebben met pijproken niets te maken. Zij zijn veroorzaakt door jarenlange blootstelling aan wolken tabaksrook misschien wel van sigaren terwijl deze pijpenkop alleen maar te pronk stond en geleidelijk verkleurde.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.524