Onder de rokken

september 2022

Onder de rokken

Portretpijpen zijn van alle tijden, maar de uitbeelding van een complete persoon komt minder vaak voor. Kort na het jaar 1800 worden tabakspijp populair met voorstellingen van complete personen zoals marskramers tot een zittende Turk of zelfs een geharnaste ridder toe. Zij werden in meerschuim gesneden en de grap was dat het hoofd met een scharnier naar achter klapte zodat je de pijp kon vullen. Deze marktkoopvrouw is het perfecte voorbeeld van dit type: op en top volkskunstig, zeer aansprekend door de herkenbaarheid, maar ook een beetje schalks. We zien een koopvrouw zittend afgebeeld met een mand luxe broodjes naast haar. In afwachting van haar klanten heeft ze haar hand onder de rokken geschoven en houdt zichzelf aangenaam bezig. Daar kom je achter wanneer je het klepje dat in de rokken verbogen zit open maakt. Hoe wonderlijk, van deze uitbeelding bestaan twee versies, bevrediging met en zonder hulpmiddel! Al met al is het een uitbeelding die je in die periode niet zou verwachten. Dergelijke pijpen waren maar een paar jaar populair, zilverkeuren geven jaartallen tussen 1805 en 1810 te lezen. Daarna zijn ze nooit meer op de markt verschenen. Voelde de roker zich er toch verlegen mee? Als praatstukje was de vinding absoluut ongewoon, maar iedere roker weet dat een pijp van meerschuim geleidelijk kleurt doordat de zachte steen doortrokken raakt van teer en nicotinevocht. Bij deze pijpen zorgde de holle ruimte onder de rokken ervoor dat dat transport niet plaatsvond. Daarom kleurde de fabrikant het klepje voor en moest de roker de pijp zelf op kleur brengen door deze geruime tijd te roken. Pas dan ontstond een mooie eenheid. Bij veel pijpen lukte dat maar matig en dat is mede reden dat het succes beperkt bleef.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.533

Permalink