Jachtscene in hertshoorn

juli 2003

Een wonderlijke en behoorlijk gekunstelde pijp is dit exemplaar gemaakt van hertengewei ofwel hertshoorn. De pijpenkop is gesneden uit een enkel stuk dat in het edelhertengewei tussen de roos ofwel de aanhechting van het gewei en de eerste vertakking zit. Dit stuk hertshoorn biedt als natuurlijk plaats voor de pijpenkop en de aanhechting van de pijpensteel. Het oppervlak van het gewei kan gesneden worden en zo ontstaat een voorstelling met een prachtig contrast. Wanneer de gesneden decoratie vervolgens gepolijst wordt lijkt het zelfs op appliques van ivoor. Het thema van deze pijpenkop is de jacht, waarbij centraal een hert te zien is, omringd door jachthonden. Aan weerszijden van de pijpenkop zijn jagers te paard weergegeven, met een zweep in de hand drijven zij het wild op. Wonderlijk genoeg dragen beide jagers een hoge hoed. Het deksel op de pijpenkop is ook een kroonstuk van een gewei, waarop aan de bovenzijde een slapende jachthond is uitgesneden. Met een zilvermontage is dit deksel aan de pijpenkop vastgezet, langs de rand voorzien van een hekwerkje als luchtinlaat. Ook de steel is van hertshoorn gemaakt met heel toepasselijk op de bovenzijde een staande Diana, godin van de jacht met een jachthond rechts achter haar. Het mondstuk van de pijp is echter van buffelhoorn, want hertshoorn is te hard en dus onprettig om tussen de tanden te houden. Volgens zeggen zou de productie van dergelijke curieuze pijpen in de plaats Meiningen in Thüringen plaatsgevonden hebben. Daar werden al eeuwenlang kruitvaten en allerlei doosjes van hertengewei gemaakt. In de negentiende eeuw kwam daar als nieuw item de tabakspijp bij, vooral die met de aan jacht gerelateerde onderwerpen zoals dit exemplaar. Een algemeen artikel is de tabakspijp van hertshoorn overigens niet geworden, daarvoor waren zij te duur en van vormgeving te extreem. Bovendien is het materiaal zwaar en niet comfortabel bij het vasthouden. Dat de productie echter een hoge graad van verfijning bereikte mag met deze pijp duidelijk zijn.

Amsterdam Pipe Museum APM 17.115