Amusante Polichinelle

juni 2003

Bij deze figurale kleipijp is op een originele wijze gespeeld met de vormgeving. In de pijpenkop is een zittende Jan Klaassen te zien, zijn haakneus steekt duidelijk uit het silhouet, op zijn hoofd draagt hij een tweekante steek. De uitbeelding refereert aan de Polichinelle ofwel de Jan Klaassen die in de negentiende eeuw in Frankrijk buitengewoon populair was. Het ontwerp van deze pijp kan worden toegedicht aan de Franse pijpenfabrikant Louis Fiolet uit Saint-Omer en stamt al van voor het jaar 1840. De oorspronkelijke naam is Polichinel vampire. Toch gaat het bij deze pijp niet om een origineel exemplaar uit de fabriek van Fiolet maar om een kopie gemaakt door Félix Wingender uit Chokier aan de Maas in België. Deze fabriek stond er om bekend modellen van andere bedrijven te kopiëren om daarmee goede sier te maken. Deze pijp is overigens niet klakkeloos nagegoten maar is opnieuw gemodelleerd. Zo zijn de steelhoek en het formaat afwijkend van het oorspronkelijke ontwerp. Het steelstempel met de tekst "WINGENDER FRERES A CHOKIER" bewijst de Belgische maker, die de pijp onder modelnummer 63 verkocht. Aardig aan deze pijp is de oorspronkelijke beschildering, waarbij naast rode verf en wat groene toefjes een transparante gele lak gebruikt is die de pijp een vrolijk uiterlijk geeft. Uiteraard waren dergelijke pijpen meer een curiosum dan een functioneel artikel, al hadden ze natuurlijk wel een gebruiksmogelijkheid. Dat wordt ook bevestigd door het rubbertje dat om het steeleind is geschoven en er voor diende dat de roker de pijp zonder slijtsporen tussen zijn tanden kon houden.

Amsterdam Pipe Museum APM 17.046