Een gemzenhoorn als pijpenkop
december 2002
De negentiende eeuw is voor de pijproker de eeuw met de grootste keuze aan curieus rookgerei waarvoor onder de rokers toen grote belangstelling bestond. Zo zien we in die tijd een brede variatie aan pijpen in onverwachte vormen en van uiteenlopende materialen ontstaan. De hierbij afgebeelde tabakspijp is daarvan een mooi voorbeeld. Het gaat om een zogenaamde Gesteckpijp, een pijp opgebouwd uit losse onderdelen volgens een vast patroon. Voor de pijpenkop is een hoorntje van een gems gekozen, dat aan de binnenzijde met een onbrandbare pasta is bestreken. Als gebruikelijk werd de pijpenkop voorzien van een sierlijk witmetalen klepdekseltje. De opgaande steel van de pijp is opgebouwd uit buffelhoornen onderdelen, die in elkaar schroeven. Opmerkelijk is het steelstuk centraal in de pijp dat bekleed is met gemzenvacht en aan de bovenzijde eindigt in een miniatuur gemzenhoefje. Hoewel wat potsierlijk en vooral gekunsteld is zo toch een mooie eenheid ontstaan met een sterke relatie tussen de natuur en de jacht, thema's die bij veel Duitse tabakspijpen overheersen. De pijp is ook representatief voor de enorme industrie in draaiwerk van buffelhoorn die zich in de negentiende eeuw ontwikkelde en vooral ten dienste van de tabakspijpenfabricage stond. Zij werd op meerdere plaatsen beoefend al vertoont veel werk een wonderlijk grote eenheid.
Amsterdam Pipe Museum APM 16.715
Permalink