Hurkende vrouw in nachtpon

februari 2017

Deze markante houten tabakspijp stelt een vrouw voor, gehurkt weergegeven terwijl zij haar behoefte doet. De pijp is indringend gesneden en vertoont een licht erotische tint met een grote discrepantie tussen de grove vrouw met haar tanige trekken en haar volle borsten met vette spenen die boven een zorgeloos nachthemd bungelen. Opvallende details zijn de muts en de klompen die een lokale volkse dracht veronderstellen. Om tot een volsculptuur te komen, is het hoofd van de voorgestelde heel vernuftig het deksel van de pijpenkop geworden. Al met al heeft deze pijp een bizarre uitstraling gekregen die eerder modern dan historisch aandoet. Technisch gezien sluit het product aan bij de houten pijpen uit de Duitstalige gebieden. Omdat zacht hout werd gebruikt, moest dat tegen inbranden beschermd worden. Het was daarom gangbaar de binnenzijde van de pijpenkop met plaatmetaal te bekleden. Omdat dat metaal condensatie bevorderde, werd vaak een vochtsluis in de ketelbodem gemaakt om het overtollige nicotinesap kwijt te raken. Dat is bij deze pijp op heel markante wijze gebeurd. De stop sluit aan bij de figurale uitbeelding en maakt de voorstelling nog banaler. De kakkende vrouw produceert niet een gewone drol maar poept heel ironisch een halve kip of een ander dier uit. Dit bizarre kenmerk is ongetwijfeld ontleend aan een Midden-Europees volksverhaal of sprookje waarin scatologie parten speelt. Helaas hebben we de ware geschiedenis achter deze merkwaardige voorstelling nog niet kunnen achterhalen, maar dat de uitbeelding ironisch bedoeld is, moet wel het geval zijn.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.222