Opiumdoosje

maart 2019

Het kostbare en kostelijke opium werd door de schuivers van weleer zorgvuldig bewaard. Speciale doosjes kwamen daarvoor in omloop, die luchtdicht sloten om de teerachtige substantie vers te houden. Dit is zo'n doosje bedoeld om in de zak te dragen, vandaar de platte vorm met de afgeronde buitenhoeken. Om het voorwerp bij gebruik tevens stabiel te kunnen neerzetten is de bodem vlak gehouden, voor het juiste evenwicht het deksel eveneens. De luxe van dit object zit in de afwerking. De buitenzijde is versierd met email-cloisonné, een geliefde Chinese werkwijze waarbij email gesmolten wordt in vakjes omsloten door minuscule randjes messing. Na het smelten werd het oppervlak gladgepolijst en kreeg een prachtige glans. Kenmerkend Chinees is de wijze van versieren met takken met bloeiende bloesems op een zwart fond. Het resultaat geeft een rijk kleurencontrast, dat alzijdig is aangebracht. Omwille van het praktische gebruik is ook de binnenkant van email voorzien, in dit geval in effen blauw. Dat maakt gemakkelijk schoonhouden mogelijk. De dominante zwarte kleur wordt in de wandel wel met het populaire famille noire porselein geassocieerd, al is dat geen gelukkige vergelijking. Met een datering tussen 1880 en 1910 getuigt dit doosje van de laatste bloeiperiode van de opiumparafernalia, niet veel later wordt het gebruik van opium in China definitief verboden. Dergelijke doosjes zullen overigens nog lang verkocht worden als een herinnering aan die typisch Chinese wijze van roken. Als de vraag aanhoudt, ontstaan kopieën met een grote gelijkenis aan de oorspronkelijke exemplaren doch niet meer voor het oorspronkelijke doel.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.788