Deksels op porseleinen pijpen

Wanneer de porseleinen pijp nog een echt luxe-artikel is, worden veel exemplaren met deksels van gestanst brons gemonteerd, aan de buitenzijde verguld. Dergelijke deksels worden in de plaats Nixdorf in een speciale fabriek gemaakt en zijn over heel Duitsland gebruikt. Omdat het goed lijmen van het deksel in het begin een groot probleem is, wordt een borgbandje langs de onderzijde van de hiel en steel aangebracht.

Al snel komt het in serie gemaakte zilveren deksel in gebruik. Omdat een zilveren klemveer soepeler sluit kan men deze deksels wel op de porseleinen kop lijmen. Standaard is het vlakke zilveren deksel met een lichte lensvorm aan de bovenzijde. De decoratie richt zich dan alleen op de sluitveer. Een origineel ontwerp laat een gekrulde slang zien, andere een cherubkopje met vleugeltjes. Bij het algemener worden van de porseleinen pijpenkop wordt het zilveren deksel vervangen voor exemplaren van Neusilber. In werkelijkheid gaat het om witmetaal waaraan wat zilver is toegevoegd. Bij al deze deksels is de luchtinlaat langs de zijkant aangebracht, met onopvallende sleufjes of een serie gaatjes. In andere gevallen is ook een mooi gezaagd of gestanst hekwerkje te zien.

Bij figurale porseleinen pijpen kan het deksel onderdeel van de uitbeelding uitmaken. Zijn dieren of personen afgebeeld, dan is de dekselrand als halsbandje verstopt en klapt het hele hoofd open. Het is een amusant en goed afgewerkt element in de pijpenkop.

Wanneer porseleinen pijpen na 1840 een algemeen artikel worden wordt ook het deksel een massa-artikel. Fabrieken stansen het bij grote aantallen in een geüniformeerde stijl. Naast talloze geometrische oplossingen ontstaat er één heel specifiek ontwerp. Dat is de pikkelhelm of Pickelhaube, de Pruisische soldatenhelm die standaard op reservisten pijpen voorkomt. Ook hier gaat het om een in serie gemaakt artikel, maar de helmvorm met losse kinband en embleem van het regiment bieden toch een toepasselijke verscheidenheid.