Wroeters en pijpenstoppers

Een typerend accessoire voor de pijproker is de pijpenwroeter. Het gaat om een eenvoudig instrumentje waarmee je de pijpenkop na het roken van as kunt ontdoen. Het is een heel Hollands voorwerp dat in vrijwel geen ander land zo algemeen is gebruikt. Wellicht heeft dat te maken met de lange breekbare kleipijpen die hier gerookt werden.

Zilveren pijpenwroeters zijn er in veelvoud geweest. Het waren dankbare geschenkartikelen voor verjaardag of jubileum, of als prijs in de schutterij. De figurale bekroning van de pin biedt alle mogelijkheid tot een passend motief. Naast zilver is er heel wat gehuisvlijt, waarbij de benen of houten wroeter heeft uitgedaagd om wat nuttigs in de loze avonduren te doen.

De Engelse pijproker kent de wroeter niet, hij gebruikt juist een pijpenstopper. De seriematige messing voorbeelden zoals de hand met pijp en het vrouwenbeen zijn het meest voorkomend. Andere stoppers lijken eenlingen hoewel er altijd weer een tweede opduikt. Duitsland kent het prachtige Flohbein, een elegant damesbeen van porselein beschilderd met schoen en kousnaad bedoeld als luxe pijpenstopper.

In de twintigste eeuw worden wroeter en stopper gecombineerd tot het pijpenbestekje. De roker heeft behoefte aan een instrumentje waarmee hij lustig kan stopperen, maar ook zijn pijp kan uitpluizen en de overtollige restjes tabak en as kan wegstrijken. De driedelige bestekjes zijn net als de stoppers en wroeters een bron van inspiratie voor ontwerpers geweest, waarin status en smaak zich weerspiegelt. Wat te denken van een vijftien karaat gouden set, of een exemplaar uitgevoerd in zilver. Bij de moderne tijd past staal of een ontwerp door Porsche als je merkgericht wilt overkomen.