Waterpijpen of narguilehs
Onder het rookgerei neemt de waterpijp een bijzondere plaats in, vandaag de dag is het een van de meest populaire en overal in de wereld bekend. Het gebruik van een reservoir gevuld met water om de rook te koelen is een vernuftige vinding, passend bij het leven in een warm klimaat. Het systeem is betrekkelijk eenvoudig. Aan de pijpenkop zit een steel die eindigt in een met water gevulde fles. Boven dit reservoir bevindt zich een tweede steel of slang die naar de mond van de roker gaat. Wanneer aan het mondstuk wordt gezogen, zuigt deze vacuüm in de fles waardoor verse rook vanuit de smeulende tabak door het water getrokken wordt.
Waterpijpen zijn van oorsprong Ottomaans en bekend onder vele namen. De Turkse nargileh heeft een glazen reservoir, vaak gekleurd met prachtig glas-op-glas schilderwerk, slijpwerk of een combinatie daarvan. Vanaf de negentiende eeuw zijn deze Boheemse flessen en masse vanuit Wenen zowel naar Oost- als naar West-Europa verkocht. In Perzië waar de pijp kalian of qalian heet net als in Rusland, is het reservoir vaak van metaal, staand op een driepoot met een steel naar de kop van soms wel een meter. De pijpenkop wordt vaak met kleurig email versierd.
De Britten gebruiken vaak de verengelste Hindi naam hookah voor de waterpijp. Deze exotische pijpen hebben een klokvormig waterreservoir van brons, maar kunnen ook prachtig met zilver ingelegd zijn, het zgn. Bidri. De eenvoudige pijpen gaan uit van een kokosnoot, een keuze die in vele subtropische landen gemaakt wordt.
Vanuit de Arabische landen is de naam shisha ook hier ingeburgerd geraakt. Het model volgt de Turkse, glazen gewoonte. In Afrika kent de waterpijp weer andere uitingen. Uit Ethiopië is een type bekend waarvan het reservoir van varkensblaas is gemaakt. Het Tabwa volk uit Tanzania en dan vooral de vrouwen rookt uit waterpijpen gemaakt van grote kalebasvruchten. Dat geldt trouwens ook voor veel andere Afrikaanse stammen.
In China bestaat een waterpijp als reis-set, dus in klein formaat. Een houder met zowel de pijp met gebogen steel als de tabakspot met ertussen enkele rookgereedschapjes. Het geheel is van pakton, het Chinese zilver met een hoog nikkelgehalte. Dit wordt uitvoerig gegraveerd, of in luxere uitvoering opgesmukt met kleurig email cloisonné. In de landen van Zuidoost-Azië zijn vele varianten in gebruik. In Vietnam werden porseleinen voorraadpotten omgebouwd tot waterpijp. Tegenwoordig worden dergelijke pijpen bij duizenden voor toeristen nagemaakt.
