Kogelvormige marmeren tabakspijp

maart 2023

De collectie van ons museum kent vele pijpen van een uitzonderlijk materiaal, maar deze bolvormige marmeren pijpenkop met messing montage is echt onverwacht. Het voorwerp is afkomstig uit de Himalaya waar rijke groeven voor marmer en andere steensoorten te vinden zijn. Het haakje aan de steel suggereert gebruik door een nomadenstam voor wie het praktisch meenemen van het voorwerp belangrijk is. Gebruikelijk in dit gebied zijn hamervormige pijpen met een licht biconische stenen ketel, de metalen steel is steeds halverwege de pijpenkop aangezet. De messing montage, vaak met wat roodkoper opgesmukt, zorgt voor een aantrekkelijk accent. Verder is het stevige knopmondstuk kenmerkend voor met name Tibet, waar het ook voor komt bij de pijpen gemaakt uit jakhoorn. Typerend en zeer charmant is voorts de rozetvorm aan de voorzijde van de ketel voorzien van geometrisch graveerwerk van lijnen aangevuld met arceringen. De pijp komt uit het gebied grenzend aan het Tibetaanse plateau, tussen India, Nepal en Bhutan. Precies is de streek van oorsprong niet aan te geven, zoals ook de datering een punt van discussie blijft. De veilingcatalogus waarin deze pijp werd aangeprezen spreekt van achttiende of negentiende eeuw. Dat is gemakkelijk gezegd, maar lastig bewezen. Behalve voor eigen gebruik dienen dergelijke pijpen ook als verkoop aan de schaarse toeristen. Zij zoeken voorwerpen voor spirituele bezinning, waar deze merkwaardige tabakspijp goed bij aansluit.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.631

Archief object van de maand