Tabakspotten
De vroegste periode dat wordt gerookt, gaat de roker naar de tabagie voor pijp en tabak. Geleidelijk wordt het roken thuis gewoonte en krijgt men behoefte om een voorraadje tabak in huis te hebben. Daarvoor komen tabakspotten in gebruik, waarin de tabak veilig wordt bewaard.
Een tabakspot is ruim genoeg om je hand in te steken, heeft een deksel en bij voorkeur nog een binnendeksel om uitdrogen te voorkomen. In de betere milieus is de tabakspot niet alleen praktisch, maar vooral bedoeld om indruk te maken en natuurlijk om gastvrijheid uit te stralen. Dus bij voorkeur van zilver en naar de laatste mode. De wat meer volkse chic is de pot van blauwbeschilderd of polychroom Delfts aardewerk, eveneens voor de pronk. Vreemd genoeg blijft de tabakspot een eeuw lang een typisch Hollands artikel.
De goedkopere tegenhanger is de tabakspot van tin of lood. Zelfs gietijzer is als materiaal toegepast. Vooral de uitvoeringen in het prachtige gezwarte fer de Berlin vallen op. In de negentiende eeuw wordt de tabakspot een internationaal handelsartikel dat overal wordt gemaakt èn gebruikt. In diezelfde eeuw verbreedt de keuze zich met allerhande in serie gemaakte aardewerken tabakspotten, veelal in figurale vorm. Veel van dit goed is koud beschilderd en niet erg duurzaam.
De veel grotere Delftse tabakspotten zijn bedoeld voor de winkelvoorraad, en dan meer specifiek voor snuiftabak. Vandaar dat sommige het woord rappé vermelden, de Franse naam voor snuif.
Kenmerkend voor Nederlandse smaak is het tabakskistje, vergelijkbaar met het theekistje maar met een enkel compartiment want men rookte in die periode maar één soort tabak. Het tabakskistje maakt plaats voor de ronde gedraaide houten tabakspot, vaak uit duigen opgebouwd. Die blijven tot ver in de twintigste eeuw in gebruik. Het afnemen van het pijproken zorgde ervoor dat de tabakspot van tafel verdween. De roker gebruikte een tabakszak omdat de hoeveelheden steeds kleiner werden. In het boerenmilieu gebruikt men wel een hangtabaksdoos, een houten kastje met een achterplaat met ophanggat. Als je je pijp wilde stoppen moest je het kastje van de muur nemen.
Aan het eind van de twintigste eeuw is nog een bijzondere serie zilveren tabakspotten tot stand gekomen. Zij waren het initiatief van de stichting Zilver in Beweging. Verschillende veelbelovende ontwerpers c.q zilversmeden brachten tezamen een serie van twaalf opmerkelijke ontwerpen tot stand. Zij vertegenwoordigen de moderne vormgevingsgedachte van een artikel dat zijn status inmiddels had verloren en in huiselijke kring niet meer gebruikt werd.
