Een baardmanpijp in hout

oktober 2003

Op eerste gezicht doet deze houten tabakspijp sterk denken aan een Jacobpijp, de populaire tabakspijp die vanaf 1860 door vrijwel de hele Franse boerenstand werd gerookt. Toch moeten we in deze baardmanpijp een zelfstandig ontwerp zien. Gesneden houten pijpen genoten in de negentiende eeuw een veel hoger aanzien dan figuurpijpen van klei. Daarom refereren de uitbeeldingen niet snel aan algemeen gangbare artikelen want dat zou hun status aantasten. Uiteraard gaat het ontwerp wel mee in de mode van de dag waarin een grote liefde bestond voor exotische uitbeeldingen waarin vooral mannen met baarden en tulbanden scoorden. Een duidelijk verschil in vormgeving is echter dat de baard veel korter is en sterker in twee punten uitloopt terwijl de snor van de voorgestelde vele malen groter is dan bij de Jacobpijp. Maar ook in de details zien we dat er van een andere figuur sprake is, bijvoorbeeld het feit dat de twee kwasten die Jacob standaard aan zijn tulband draagt hier ontbreken, terwijl wel twee geborduurde slippen van de tulband afhangen die bij de Jacobpijp nooit voorkomen. Ook de afwerking van deze pijp met een versiering van ingeslagen zilveren nagels op de tulband onderstreept de luxe van dit object, samen natuurlijk met de ingezette glazen ogen. De montage met een gedraaid buffelhoornen roer voorzien van een slap en knopenmondstuk wijst ook op een duurder artikel. De Jacobpijp werd standaard van een kersenhouten steel met eenvoudig mondstukje voorzien.

Amsterdam Pipe Museum APM 17.143

Archief object van de maand