Museum number:
| APM 20.723 |
Subcollection:
| smokers' utensils |
Title:
| tobacco box |
Keyword:
| bible box with inner lids |
Description:
Brass tobacco box with flat oval shape, double lids on the inside with engravings. The seven engravings depict biblical scenes with "VAL DER MENSCHEN" (fall of human) on the outside and " DE SCHEPPING DER MENSCHEN" (the creation of human) on the bottom. On the inside Susanna is asked to be unchaste, Abraham and Sarah are promised a son, Jacob buys Ezaus first birthright, Abraham's sacrifice and the divine punishment over 42 boys from Bethel. On the outside on the lid and bottom, also on the raised edge a deeper engraved continuous foliage between animals such as an elephant, peacock, mouse, two mating pigeons and a squirrel. |
Date:
| Period | 1690 - 1720 |
Dimensions:
| General | Width | 3.31 in (8.4 cm) |
| Length | 4.13 in (10.5 cm) | |
| Thickness | 1.26 in (3.2 cm) |
Characteristics
| Material | brass (metal) |
| Technique | engraved |
| Colour | yellow |
| Traces of use | buitenzijde slijtage |
Production
| Continent | Europe |
| Region international | Western Europe |
| Country | The Netherlands |
| Region national | North Holland (?) |
Acquisition
| Year | 2011 |
| Provenance | Groningen, Niemeyer Tabaksmuseum, <1975-2011, nr DD109 |
Comments
| Een vergelijkbaar stuk bevindt zich in de collectie van het Museo del Palazzo di Venezia in Rome (Afgebeeld in Claire Le Corbeiller, Alte Tabaksdosen aus Europa, afb. 434). Een doos van dezelfde hand met moraliserende voorstelling heeft inwendig op de bodem ingeslagen tweemaal een makersstempel met de letters IS. De bijbel van Pieter Schut uit 1659 toont dezelfde voorstelling van Abraham die een zoon krijgt aangekondigd (Schut 13) maar met andere details, in plaats van de bossages links met een kind met bokje heeft de gravuer een landschap afgebeeld met kerktoren. Abrahams offerhande is echter bij Schut totaal anders uitgebeeld, namelijk met een offertafel (Schut 16) in plaats van een geknielde zoon. Hetzelfde geldt voor Esau's eerste geboorterecht (Schut 19) dat ook een volledig andere scene is. De voorstelling van Susanna is wel weer rechtstreeks aan Schut ontleend (Schut 177) al werd de architectuur links op de voorstelling niet overgenomen. |
Literature
| Georg Alfred Brongers (Georg Alfred Brongers), Van Gouwenaar tot bruyère pijp. Amerongen, 1978. p 64, 65. Dit exemplaar. P. 63: Tot een der mooiste dozen behoort een ovale, platte, geelkoperen doos uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. Deze doos heeft aan de buitenzijde boven en onder gravures ontleend aan de bijbel, respectievelijk voorstellende 1. de schepping der Menschen, 2. de Val der Menschen, aan de binnenzijde boven 3. Susanna wert tot onkuijsheit versogt, 4. binnenzijde bodem, die aldus ook deksel is, Abraham en Sara werd een soone toegeseijt, 5. de feitelijke bodem der doos, Iacob koopt Esaus Eerste Geboorte, 6. bovenzijde binnendeksel, Abrahams Offerande en 7. binnenzijde binnendeksel, Goddelijcke straf over 42 jongens van bethel. Alle gravures zijn door een zeer bekwame graveur uitgevoerd, waarbij een prentenbijbel als voorbeeld is gebruikt. Zowel in positief als in negatief beeld zijn enige duidelijk naar Matthaeus Merian en enige andere een vrije interpretatie van de prentenbijbel van Schut, die Merian navolgde. Gezien de prachtige randversiering met vogels en gestileerde bladeren en de verdere aanwezige symboliek van parende duiven en wroetende mollen, een olifant en drakekoppen stoelt de doos duidelijk in de zeventeinde eeuw. De prentenbijbel van Schut verscheen in 1659 zodat de doos omstreeks 1680 zal zijn ontstaan. |
| Don Duco, De Hollandse tabaksdoos. Amsterdam, 2012. cat. 9. Dit exemplaar. |
Exhibition
| Groningen, Niemeyer Tabaksmuseum, 1978-2010, zolderetage. |
| Amsterdam, Pijpenkabinet, tentoonstelling "Curieuze tabaksdozen uit twee eeuwen, bijzondere dozen uit de Niemeyer collectie", 15 september - 31 oktober 2011. |
If you have any comments, suggestions or additions, click here to send us an email