Trechtervormige pijpenkop uit Nigeria

december 2009

Deze grote, welgevormde pijpenkop doet sterk denken aan de trechterbekers uit de prehistorische culturen in Nederland. Dat kan niet waar zijn want het gaat om een in Nigeria opgegraven pijpenkop met toevallig overeenkomstige kenmerken. Opvallend hier is de prachtige bekervorm van de pijpenkop geplaatst op een conische voet met op de scheiding van beide onderdelen een korte opgaande steel met manchet. Kenmerken overigens die we ook in de buurlanden in West-Afrika bij tabakspijpen wel tegenkomen, al is de uitwerking hier meer stereotiep en buitengewoon vakbekwaam. Prachtig aan dit voorwerp is de ragfijne ketelversiering van concentrische lijnen aan de onderzijde onderbroken door een zigzag band. Door hun voorkomen wekken deze royale pijpenkoppen de indruk dat we met prehistorisch Afrikaans rookgerei van doen hebben en dat is natuurlijk een sensationele gedachte. Als we echter bedenken dat het roken in Nigeria via de Europeanen bekend werd, zouden we eerder pijpen met een kleine kop verwachten, hier gaat het om reuzenkoppen met een hoogte van tot wel tien centimeter. Helaas zal voorlopig het verhaal achter deze voorwerpen in nevelen gehuld blijven, de materiële voorbeelden dragen in ieder geval bij tot het inzicht in het rookgerei in vreemde streken. Toekomstige opgravingen in de streek zullen de achtergrondinformatie hopelijk tevoorschijn brengen.

Amsterdam Pipe Museum APM 20.089

Archief object van de maand