Tabaksdoos van zwartlak met goud

oktober 2016

Tabaksdoos van zwartlak met goud

Oosters lakwerk was in de zeventiende en achttiende eeuw zeer in de mode. Glanzende voorwerpen voorzien van meerdere lagen lak waren typische statussymbolen voor de rijken, die hun omgeving wilden imponeren. Niet verwonderlijk dat dit uit de Oost aangevoerde luxe goed in Europa werd nagemaakt. Deze tabaksdoos is daarvan een prachtig voorbeeld. De doos heeft de vorm van een traditionele zilveren of koperen doos, maar materiaal en afwerking zijn totaal anders. Het materiaal is eikenhout, bijna zo dun gesneden als het metalen voorbeeld, inclusief het gebombeerde deksel dat de doos perfect en bijna luchtdicht afsluit. Nadat de doos met veel vakmanschap was gesneden, werd deze afgewerkt met een zwarte verf die sterk lijkt op de Japanse lak. Belangrijk verschil is echter de kwaliteit van de lak die in Japan uit vele laagjes was opgebouwd. De Europese variant is dunner geschilderd en verdoezelt nauwelijks de nerfstructuur van het onderliggende hout. Op deze zwarte verf is vervolgens een decoratie in goud aangebracht. Zelfs de binnenzijde van het deksel werd daarbij van een voorstelling voorzien. Die gouddecoratie vertoont kenmerken van de rococostijl, waardoor we de doos in het derde kwart van de achttiende eeuw kunnen dateren. Een raadsel is nog waar dit artikel gemaakt is. Zeker is dat het om een nijverheid gaat, want ook andere houten voorwerpen zijn op soortgelijke wijze versierd. Het aantrekkelijke glanzende oppervlak met de speelse gouddecoratie verdoezelt overigens de buitengewoon knappe werkwijze van de houtbewerker om zo'n dun en lichtgewicht voorwerp te snijden.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.181



Archief object van de maand