Tabak in een beurs

februari 2019

Het opbergen van tabak laat oneindig veel modeaspecten zien. De grootste variatie komt in de negentiende eeuw als traditionele voorwerpen worden afgewisseld met alternatieve vindingen. De tabaksbeurs is zo'n nouveauté, een flexibele zak die aan de binnenzijde met suède werd gevoerd om de vochtigheid van de inhoud te garanderen. Een rijgkoordje fungeerde als sluiting. De buitenkant kon worden opgesmukt door bijzondere stoffen te gebruiken, borduurwerk toe te passen of met kralenwerk. Deze tabakszak behoort tot de laatste categorie. Het maken van kralenwerk wordt in onze hectische tijd als ultiem geduldwerk gezien en dat is het ook. Het rijgen van de kraaltjes in verschillende kleuren en in sluitende patronen was een geweldige uitdaging. Hiervoor werd een bijzondere techniek ontwikkeld: het kralenbreien. Met behulp van vier dunne breinaalden kon je elk patroon in kleurige glaskralen maken. Machines konden die patronen naweven en werden een oneerlijke concurrent van dit edele handwerk. Langs de boord van deze buidel lezen we "AMALIA HOFMANN AUS FREUNDSCHAFT", twijfelloos een opschrift bestemd voor een geliefde. Of dit voorwerp werkelijk in toewijding met de hand gemaakt werd, of op bestelling geleverd werd door tussenkomst van een kralenrijgmachine weten we niet. Wie het prachtige regelmatige werk bekijkt kan zich niet voorstellen dat Amalia dit geduldwerk zonder hulp heeft verricht. Zeker is dat het om een typisch Duitse tabakstas gaat, daarvan getuigt het Duitstalige opschrift. Voor een Hollandse roker was deze zak al snel te groot, terwijl de fijngesneden Hollandse baai erin zou verkruimen. Een voorzichtige datering ligt tussen 1830 en 1860, op en top een Biedermeier voorwerp dus.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.782

Archief object van de maand