Roken met de koning

januari 2015

Het bekendste rookgenootschap is zonder twijfel dat van koning Frederik I van Pruisen. Reden is dat van zijn collegium door de schilder Paul Carl Leygebe een schilderij gemaakt werd, een groot doek van 130 bij ruim 160 centimeter dat tegenwoordig in het Neues Palast in Potsdam hangt. Op dat schilderij wordt getoond hoe het collegium functioneerde. De koning en zijn gemalin zitten centraal in het vertrek aan een tafel. Zij zijn uitgebeeld op het moment dat de koning van zijn gemalin een vuurtje krijgt aangereikt. Hun gasten vormen een kring om hen heen, maar natuurlijk op gepaste afstand. Tussen de personen door lopen bedienden die helpen met het aansteken van de pijp of het schenken van een drankje. Het geheel ziet er ontspannen en onderhoudend uit. Deze prent in klein bestek is op het bovengenoemde schilderij geïnspireerd. Zij werd gepubliceerd in de Berliner Almanach van het jaar 1822, meer dan een eeuw nadat het schilderij werd gemaakt. Ook en eeuw later was het tabakscollegium nog een begrip. Overigens is op de prent niet het hele schilderij weergegeven, maar slechts de hoofdscene. Duidelijk is dat graveur Bretzing niet de beste was. Wie de gezichten van de gasten bestudeert ziet dat de weergave van de personen wel wat krachtiger had kunnen zijn.

Amsterdam Pipe Museum APM 21.974

Archief object van de maand