Portretkop uit Ruhla

april 2009

Portretkop uit Ruhla

Nog niet zo lang geleden was van deze felgekleurde pijpenkoppen volstrekt onbekend waar zij vandaan kwamen. Dat gebrek aan kennis werd onderstreept door de aanduiding terra incognita te gebruiken, waarmee niet alleen om de onbekende herkomst maar ook om het onbekende van het materiaal werd geduid. Inmiddels weten wij het materiaal indertijd met siderolith werd aangeduid en dat dergelijke pijpen vooral in Ruhla, in het Duitse Thüringen gemaakt zijn. Het moet om een aanzienlijke productie gaan, die in de stroom van meerschuim en imitatiemeerschuim geboren werd. Bijzonder aan deze pijpen is hun holwandigheid, die er voor zorgt dat tussen de binnen- en buitenketel de rook gekoeld wordt. De uitbeeldingen in deze pijpen zijn overwegend kopieën van pijpen uit Franse fabrieken. Het afgebeelde portret stelt bijvoorbeeld Mehmet Ali voor, tot 1849 koning van Egypte en is afgekeken van een ontwerp van Louis Fiolet uit Saint-Omer. De firma Gambier verzorgde wat later overigens een sterk vergelijkbaar ontwerp dat onder de benaming Omer Pacha werd gebracht. Bij deze Duitse varianten wordt de omvang van de fabrieken ondermeer bewezen door het gestempelde modelnummer, voor deze pijpenkop is dat model 151. Voor de sterke rode lak kunnen wij nog altijd bewondering hebben omdat zij behoorlijk slijtvast is.

Amsterdam Pipe Museum APM 19.719



Archief object van de maand