Oneleganter is niet mogelijk

augustus 2006

De Mangbetu, een volk dat in Kongo leeft, is verantwoordelijk voor deze tabakspijp en zonder twijfel gaat het om de minst elegante pijp uit de collectie van het Pijpenkabinet. Het voorwerp is van onbeduidend boomhout gemaakt, waarbij de rechte steel en het verdikte mondstuk er nog het best van af komen. Daar is het hout betrekkelijk vlak afgewerkt en heeft de vorm nog een zekere elegantie. De ketel daarentegen ontspringt als een hamerkop uit deze steel en is volstrekt vormeloos. Hier is het snijwerk, dat tegen de nerf ingaat, ook ronduit hakkelig en oneffen. Bovendien is deze ketel te klein voor de grote dikte van de steel. Blijkbaar voelde de maker niet de behoefte zijn product glad te schuren om zo ook de vorm wat aan te scherpen. Aan de binnenzijde is het zachte hout ingebrand al wijst dat, gezien de zachte aard van het hout niet op een intensief gebruik. Toch is dit vormeloze object een mooi voorbeeld dat een tabakspijp niet altijd een uiting van kunstnijverheid hoeft te zijn. Dat dit object bewaard bleef is te danken aan het feit dat deze pijp in een kloostercollectie tientallen jaren werd geconserveerd waardoor het nu een zeldzaamheid is geworden. Het is de armoedige tegenhanger van een vergelijkbare maar veel grotere pijp in onze collectie die wel goed vormgegeven is.

Amsterdam Pipe Museum APM 18.013

Archief object van de maand