Neger met draagmand

oktober 2002

Ogenschijnlijk een gewone figurale kleipijp maar wel met een bijzonder ontwerp. Langs de steel is een staande negerfiguur te zien, de pijpenkop wordt gevormd door een ovaalvormige draagmand, die op zijn schouders rust. Wat de pijp zo bijzonder maakt is de prachtige, levensechte vormgeving, die volmaakt van verhouding is en buitengewoon gedetailleerd, zelfs al is er sprake van een uitvoering in miniatuur. Zo zien we dat de mand met de draagriemen de houding van de staande figuur op natuurlijke wijze beïnvloed waardoor we vergeten dat dit mannetje onderdeel van de pijpensteel uitmaakt. Door eindeloos roken is de pijp diep donkerbruin gekleurd en geven de overigens spaarzame accenten in witte email een bijzonder effect. Let vooral op de sprekende, contrasterende ogen. Op een dag brak de pijp en heeft de roker deze van een nieuw buffelhoornen mondstuk laten voorzien, bevestigd met een messing busje. Daarna is er nog jarenlang met plezier uit gerookt totdat de pijp de diep donkerbruine kleur kreeg die hij nu nog heeft. Maker is de firma Louis Fiolet uit Saint-Omer die dit ontwerp rond 1855 in de handel bracht. Gezien de herkomst is het niet onmogelijk dat dit specifieke exemplaar dezelfde pijp is die door Fairholt in 1859 in zijn boek over het tabaksgebruik werd afgebeeld. Fairholt legde bij deze voorstelling een link naar de actualiteit door deze pijp met Uncle Tom's Cabin te verbinden. Wat uit die toeschrijving vooral spreekt is dat veel uitbeeldingen van toen in de actualiteit van de dag wortelden.

Amsterdam Pipe Museum APM 16.585

Archief object van de maand