Mythologische dieren

mei 2021

Bij deze pijpenkop heeft de snijder twee dierfiguren op bijzonder vaardige wijze vervlochten. Een liggende leeuw domineert, van de andere zijde zien we een fabeldier dat het meest lijkt op een draak: een naakte viervoeter met een grote kop, vleugels hoog op de schouders en een lange staart eindigend in een pijlpunt. In ieder geval is het een tamelijk hybride dier dat zeer tot de verbeelding spreekt. Een vuurspuwende draak komt het dichtst bij de uitbeelding, al zijn alle kenmerken van de draak gematigd. Als aanzet van de steel is het toepasselijk dat het dier rook spuwt in plaats van vuur. Wetend dat lichte houtsoorten in Scandinavië veel voor tabakspijpen zijn gebruikt, moet ook dit voorwerp daar vandaan komen. Dan zou het logisch zijn dat beide dieren samen een lokaal verhaal uitbeelden ontleend aan een van de talloze lokale mythen of legenden. Knap van de snijder die deze een originele combinatie maakte tussen twee machtige dieren die elkaar bijna omarmen. Dat het om een volsculptuur gaat bewijst ook de onderzijde van de pijpenkop. Daar is een s-vormig ornament gesneden waarin heel subtiel kenmerken van de Lodewijk XV-stijl te zien zijn. De bescheiden ornamentjes aan de voluut wekken de indruk dat we met een heus achttiende eeuws stuk van doen hebben. Die vroege datering wordt ook bevestigd door de subtiele wijze waarop details van de beide dieren als ogen, tanden en nagels in been zijn ingevuld. Met hun geelwitte kleur doorbreken zij de bruine tint van het voorwerp en leveren fraaie accenten op, daarnaast getuigen zij van vakmanschap.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.249

Archief object van de maand