Meerschuim met houtbekleding

november 2012

Interessant zijn de tabakspijpen die gemaakt zijn van zowel meerschuim als bruyère en in feite tussen beide nijverheden balanceren. Dankzij het meerschuim bieden zij het voordeel van de neutrale smaak en de goede vochtabsorptie, terwijl hout voor de stevigheid en duurzaamheid zorgt. De pijp hier afgebeeld is een prachtig product op het grensvlak van beide materialen. Getuige het gestempelde merk GBD gemaakt door Ganneval, Bondier & Donninger, een oorspronkelijk in Parijs gevestigde firma. Daar staat GBD bekend om hun tabakspijpen van wonderlijke luxe en onverwachte vormgeving, aanvankelijk van meerschuim. Dit product laat zien dat zij het beste van twee disciplines bijeen brachten. De lange steel is van hout met een barnstenen mondstuk. De ketel daarentegen is geheel van meerschuim, zij het dat deze in een fragiel netwerk van hout is gevat dat spannend gesneden is en tussen twee horizontale lijnen fijne takken met bladeren en rozen laat zien. Dit ragfijne houtwerk wekt alle bewondering af. Dat het onderwerp niet erg mannelijk van uitstraling is, zien we in die periode vaker bij pijpen en deerde de gebruikers blijkbaar niet. Fabricagetechnisch is er nog sprake van een verborgen hoogstandje. Het zo ragfijn uitsnijden van het hout was natuurlijk een grote kunst. Daarna moest de meerschuim ketel worden gemonteerd en wie goed kijkt werd ziet dat die ketelinzet uit twee delen moest bestaan, waartussen het houtsnijwerk klemde. Gebruikelijk voor luxe pijpen uit die periode is de bijbehorende cassette om de pijp te beschermen. Ook in dit etui staat het merk gestempeld met de vermelding Parijs die wijst op de vroege datering van deze pijp. Een toegevoegd opschrift met "EXPOSITION UNIVERSELLE PARIS 1889" illustreert het belang van de firma als deelnemer aan de wereldtentoonstelling van dat jaar.

Amsterdam Pipe Museum APM 21.195

Archief object van de maand