Japanse tabaksdoos met pijpenhouder

oktober 2014

Twee factoren bepalen dat het Japanse rookgerei volstrekt anders is dan het West-Europese. Ten eerste is dat de pijp, die in Japan van metaal is en een heel kleine ketel heeft waarin zeer fijn gesneden tabak gerookt wordt die in enkele trekjes is verbrand. Ten tweede wordt dit rookgerei niet in een jas- of broekzak opgeborgen, maar hangt te kijk aan de ceintuur en daarvoor zijn een speciale pijpenhouder en tabaksdoos in gebruik, vaak met een duidelijke pronkfunctie. Het hierbij afgebeelde exemplaar is daarvan een goed voorbeeld. Het is gemaakt van gesneden been en zowel de pijpenhouder, de kiseruzutsu als de tabaksdoos, de tonkotsu, zijn gevormd naar menselijke gestaltes. De tabaksdoos toont met zijn lage brede vorm een korte dikke persoon met een mand op het hoofd, afgesloten door een vlak klemdeksel. Dit deksel wordt op zijn plaats gehouden door een schuifkraal of ojime die ook weer versierd is en hier de vorm van een zittend pandabeertje heeft. De pijpenhouder laat met zijn lange slanke vorm een magere figuur zien gekleed in een soort kimono. Om het snijwerk op beide voorwerpen goed tot hun recht te laten komen zijn de diepste delen ingekleurd met een zwarte verfstof of inkt. De twee voorwerpen worden aan een zwart gevlochten koordje aan de ceintuur gedragen en dienden dus voor de verpakking en het transport van tabak en tabakspijp.

Amsterdam Pipe Museum APM 21.955

Archief object van de maand