Europese visie op de tsjiboek

mei 2013

In het Turkstalige gebied ontwikkelden zich twee typen pijpenkoppen die oneindig lang gebruikt zijn. Beiden luisteren naar de naam tsjiboek, maar er zit groot verschil in de vormgeving. De schoteltsjiboek is de meest bekende waarbij de pijpenkop op een vlakke schotel is geplaatst. Bij de rondbodem tsjiboek ontbreekt deze schotel en is de ketelbodem afgerond. Op dat laatste type werd deze porseleinen pijpenkop geïnspireerd. De vormgeving is onmiskenbaar Turks, inclusief de meerkante ketel met gekartelde rand rond de ketelopening. Ook de meervoudige schijfvormige manchet is typisch Turks. Wat de pijpenkop echter Europees maakt is naast het porselein als materiaal vooral de beschildering. Aan de buiten zijde is op de kop en op de steel een repetitief ornamentaal patroon aangebracht in de kleuren bruin en oranje, gehoogd met bladgoud. Het patroon doet denken aan exotische stoffen en benadrukt daarmee de exclusieve oriëntaalse mode. Vermoedelijk gaat het om Franse makelij.

Amsterdam Pipe Museum APM 21.560

Archief object van de maand