Een trein die rookt

januari 2021

Al in de negentiende eeuw maakten fabrikanten van kleipijpen curieuze rokertjes waarvan de kop de vorm van en treinlocomotief heeft, voorzien van een steel om de rook aan te zuigen. Deze pijp kan daar heel goed op geïnspireerd zijn. Het is echter een product uit de bruyère nijverheid en past in een reeks vergelijkbare curiositeiten. De cilindrische pijpenkop heeft aan de voorzijde een metalen dekseltje om het uitvallen van as en tabakskruim te voorkomen. Aan de onderzijde zijn twee assen gespijkerd waaraan draaiende metalen wieltjes, zo kan de pijp over de tafel rijden en wordt ineens een stukje kinderspeelgoed. De steel is een minder logisch onderdeel, deze is louter functioneel, gemaakt van caoutchouc. Trek je even niet aan je pijp dan komt er een pluimpje rook uit de schoorsteen van de loc wat natuurlijk hoogst amusant is. De maker was blijkbaar trots op zijn schepping, op de zijkant van de locomotief drukte hij zijn fabrieksmerk, gedoubleerd met goud om het goed zichtbaar te maken. We lezen de naam Regad, pijpenmaker in Saint-Claude en actief vanaf 1875 tot aan de Eerste Wereldoorlog. De uitvoering van de pijp inspecterend valt het tegen dat er op zoveel plaatsen gebruik is gemaakt van mastiek, het bruyèrehout blijkt doorzeefd van gaatjes. Voor Regad bleef het niet bij deze ene curiositeit. In 1905 bracht hij de Peugeot Bébé op de markt, een veel eleganter en geslaagder ontwerp in de vorm van een luxe personenauto. Beide scheppingen zijn tegenwoordig bij de verzamelaars van bruyèrepijpen zeer gezocht, maar evenzeer bij liefhebbers van miniatuur treinen en auto’s.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.195

Archief object van de maand