Een tabakston met vignet

maart 2021

Deze tabakston is een prachtig tabacologisch voorwerp. Opgebouwd uit duigen en bijeengehouden door forse tenen is een sterk gevormd vat ontstaan, afgesloten met een gezwart houten deksel met knop. Dergelijke tonnetjes stonden in de tabakswinkel. Zij bevatten vers gekerfde tabak, die voor de klanten vanuit de vaten in zakjes of pakjes werd geschept. Interessant aan deze ton is dat er niet de gebruikelijke nummers op staan, maar een geschilderde afbeelding. Centraal op de ton is namelijk het vignet geschilderd van de winkelier, ene Ubbo T. Petersen uit Norden, een plaats in Ost-Friesland niet ver over de grens met Groningen. Het is een karakteristieke voorstelling voor de tabaksverpakking uit voorbije eeuwen: een tabakskoopman rechts, een rokende Moor links met een tabaksvat tussen hen in. Onderlangs lezen we de soortnaam van de tabak: Portorico. Als een wonderlijk toeval bleef van deze tabakshandelaar een tabaksvignet bewaard, ook in de collectie van ons museum. Dat vignet is beduidend primitiever dan de schildering op het vat en stamt uit een latere tijd. Het feit dat Petersen op zijn vignet zijn nering in de Nederlandse taal aanprijst bewijst dat hij tot ver over de grens handelde. Overigens aardt het schilderwerk op het tabaksvat sterk naar een gravure, maar is in werkelijkheid met de hand geschilderd. Dat laatste maakt de charme van het voorwerp uit.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.212

Archief object van de maand