Een pijpenstopper met een schoen

september 2015

Het gereedschap van de pijproker kent oneindig veel uitingen. Daarvan is deze pijpenstopper een mooi voorbeeld. Van hout gemaakt toont deze een gestileerde schoen met aan de hielzijde een conisch stopperdeel om de tabak in de pijpenkop aan te drukken. Pijpenstoppers en pijpenwroeters, de eerste om de tabak aan te drukken, de tweede op de pijpenkop leeg te maken, zijn vaak volkskunstig. Veel exemplaren werden als thuiswerk in de avonduren gemaakt, als echte huisvlijt dus. Toch hebben we daarover soms een wat te romantisch gevoel. Wie enige studie maakt van deze voorwerpen, ziet dat naast huisvlijt ook veel professionele serieproducten voorkomen, ook al blijft het honderd procent handwerk. Het raffinement waarmee dit schoentje gesneden is, met zijn bijzondere stilering en accenten van stikwerk, wijst er alleszins op dat hier een vakman aan het werk is geweest, die gebruik maakte van zijn ervaring èn repetitie. Via tabakswinkels of rondtrekkende handelaren bracht hij zijn werk aan de man. Wat helaas onbekend blijft is de herkomst. Dergelijke stoppers met een conisch stopperdeel zijn doorgaans Engels van oorsprong, maar zekerheid daarover is er niet. De datering moet ergens voor het midden van de negentiende eeuw liggen.

Amsterdam Pipe Museum APM 22.052

Archief object van de maand