Een paard en een vis

januari 2023

Indianen hechten groot belang aan het paard, voor de status van persoon en stam, maar ook voor de jacht op bijvoorbeeld bizons. Niet verwonderlijk dus dat het paard veel is uitgebeeld. De zogenaamde flying horse, ook wel running horse is daarbij favoriet. Het gaat om een gestileerd dier met de voorpoten ver naar voren uitgestrekt, de kop en manen verstrakt weergegeven. Wanneer het om een tabakspijp gaat dan plaatst men de ketel in de hals en kop van het dier, de voorpoten steken dan naar voren langs de uitloper die de vredespijp kenmerkt. Het motief paard domineert al meer dan een eeuw de kunst van de Sioux wanneer rond 1900 een ander dier wordt toegevoegd, namelijk de vis. Dat dier heeft geen traditionele relatie met deze Indianenvolkeren, de uitbeelding van de vis wordt vooral als een goed verkoopbare voorstelling beschouwd. Vanaf het moment dat de Indianen in reservaten moeten leven, maken zij hun opgesierde gebruiksvoorwerpen voor de handel en dan blijkt juist de uitbeelding van een vis snel geliefd. Deze pijpenkop toont een samengaan van beide dieren. Het vliegende paard domineert het pijpontwerp, maar heel speels is op de rug een vis in een bijna acrobatische pose te zien. Wie het oppervlak van het voorwerp bestudeert, ziet duidelijk sporen van metalen gereedschap en dat bevestigt de betrekkelijk recente datering als reservatenkunst. De pijp is gemaakt door een sub-stam van de Sioux namelijk de Nakota, ook wel aangeduid als Yankton Sioux. Al met al gaat het om een uitbeelding die goed in de verkoop lag, zeker ook door de sprekende kleur van de onwerkelijk rode en voor de Indianen heilige pipe stone uit Minnesota, bij ons beter bekend als catliniet.

Amsterdam Pipe Museum APM 24.600

Archief object van de maand