Blanc-de-Chine Turkenkop

november 2002

Toen in de tweede helft van de achttiende eeuw de portretpijp van porselein geliefd werd, veroverden afbeeldingen van Turkenkoppen snel populariteit. Niet voor niets sloot dat aan bij de Turkomanie, die in vele kunstvormen werd geïncorporeerd. Daarnaast was er voor de vormgever van de pijpenkoppen het voordeel van het modelleren van een tulband, die veel eenvoudiger was dan gecompliceerde hoeden. Deze Turkenkop volgt het gebruikelijke concept en laat een besnord mannenhoofd zien voorzien van een eenvoudige tulband. Op de steel zijn enkele mantelplooien aangebracht, met aan weerszijden een c-voluut, een ornament dat wijst op een vroege datering. De pijpenkop kwam tot stand in de meest toonaangevende porseleinfabriek, de Königlichen Sächsischen Porzellan-Manufaktur in Meissen. Dankzij het blauwe geschilderde onderglazuurmerk van twee gekruiste sabels dat zich aan de binnenzijde van de ketel bevind weten we dat. Opmerkelijk is hier dat de pijpenkop niet veelkleurig beschilderd is, maar in zogenaamde Blanc-de-Chine is afgewerkt. Een sobere uitvoering dus, maar toch niet de meest voordelige. Indertijd behoorden de pijpen uit Meissen tot de kostbaarste exemplaren die verkrijgbaar waren, ongeacht of dit met of zonder beschildering was.

Amsterdam Pipe Museum APM 16.569

Archief object van de maand