Affiches rondom roken

Ze zijn vaak maar tijdelijk van aard, de affiches met aankondigingen van tentoonstellingen over pijpen en tabak of evenementen rond dat thema. Ze hangen er een paar weken en dan worden ze opgeruimd. Weinigen die zich bekommeren deze affiches te bewaren. Het Amsterdam pipe Museum heeft die affiches de afgelopen vijftig jaar wèl verzameld. Zij zijn illustratief als tijdsbeeld voor evenementen rondom roken die toen wel georganiseerd werden, maar nu onmogelijk lijken.

De meest actieve postermaker is wel het Franse museum voor pijpen en diamanten in Saint-Claude. Decennia lang al wordt dit gespecialiseerde museum jaarlijks met een plakkaat gepromoot. Eén illustrator is al die jaren verantwoordelijk voor de ludieke tekenstijl waarin zowel de pijp en de diamant figureren.

Alleen het Oostenrijkse Tabaksmuseum, inmiddels ter ziele, wint het in artistiek opzicht. Hun affiches vallen op door de prachtige Judenstil-ontwerpen van modieuze dames met sigarettenpijpje. Beide series zijn generiek, ze promoten het museum, maar niet een specifieke tentoonstelling.

In alle andere affiches is maar zelden sprake van hoogstaand grafisch ontwerp. Voor veel exposities over kleipijpen of de archeologie ontbrak het budget voor een kleurendruk. Knip- en plakwerk met enkele foto’s, plus wat geschuif met de tekstblokken voldoet voor een simpele boodschap. Het zijn ook meest kleine, lokale musea waar de tentoonstellingen plaatsvinden.

Kenmerkend voor de twintigste eeuw zijn vooral de affiches als aankondiging van een pijprookwedstrijd, vaak gecombineerd met een ruilbeurs. Het zijn herinneringen aan vervlogen tijden.