De Nederlandse kleipijp

handboek voor dateren en determineren

door D.H. Duco

Drie eeuwen lang is de kleipijp een populair gebruiksartikel geweest, dat in enorme aantallen in Nederland is geproduceerd. De verscheidenheid in vorm en decoratie is bijna onbeperkt. In dit boek schetst de conservator van het Amsterdam Pipe Museum (vroeger Pijpenkabinet), kenner van het materiaal bij uitstek, een gedegen overzicht van de historische ontwikkeling van de kleipijp. Het boek start met enkele inleidende hoofdstukken: de introductie van het roken, de techniek van het pijpenmaken, een bespreking van de basismodellen van de kleipijp en een behandeling van de kwaliteiten.

Een belangrijk deel wordt ingenomen door de ontwikkeling van het pijpmodel van de laat zestiende eeuw tot aan het begin van de twintigste eeuw. Naast de evolutie van het Goudse pijpmodel worden de kenmerken van regionale kleipijpen besproken. Vervolgens wordt het pijpenmakersmerk en het fenomeen bijmerk en vormmerk behandeld. Ook de decoraties van de kleipijp wordt stap voor stap toegelicht.

In het laatste deel van het boek wordt aandacht besteed aan de wijze van dateren en determineren. Door stap voor stap de verschillende aspecten van de kleipijp te belichten, komt de auteur tot een nieuwe manier van determineren en dateren, de zogenaamde deductieve dateringsmethode.

De logische opbouw van het boek waarin elk kenmerk van de pijp wordt beschreven en toegelicht maakt deze publicatie tot het algemeen erkende handboek voor het determineren van pijpvondsten. Met recht heeft De Nederlandse kleipijp als jaren de vaste plaats in de bibliotheek van elk archeologisch instituut of bedrijf.

De publicatie is met ruim 720 foto's en tekeningen geïllustreerd, die een representatief overzicht geven van de kleipijp door de eeuwen. Hierdoor is dit boek tevens een praktisch instrument voor de geïnteresseerde verzamelaar en amateur archeoloog. De auteur is in 1988 voor deze publicatie door de Koninklijke Academie van Wetenschappen in Amsterdam met een wetenschappelijke prijs bekroond, dankzij het baanbrekend inzicht dat in dit standaardwerk wordt gepresenteerd. In combinatie met de recente bijbel voor het pijpenonderzoek Merken en Merkenrecht van de pijpenmakers in Gouda (2003) vormt het handboek de ideale combinatie voor studie en naslag.

---------------------

Uitgever: Amsterdam Pipe Museum - vroeger Stichting Pijpenkabinet, Leiden, 1987

ISBN 90-70849-13-5

160 pagina's, 25 x 17,5 cm, softcover, English summary

666 tekeningen, 61 foto's

Prijs € 50 (exclusief verzendkosten)