Collectienummer:

APM 17.250

Deelcollectie:

prenten en schilderijen

Titel:

gravure

Trefwoord:

politieke prent

Beschrijving:

Gravure met staand bijna vierkant formaat van oorsprong dubbele pagina uit een boek, de bovenhelft in liggend ovaal allegorische voorstelling van een schilderes achter een ezel die een schip schildert, eromheen naakte kinderen met boek, palet en andere attributen, op een riem papier rechts "PAKT DE ACTIES WEG WANT OVER HONDERT JAAR ZAL MEN T NIET GELOVE" en bovenlangs "DE INBEELDING: HEERSSERES VAN'T ROOKVERKOPERS-GILD, MAALD MISSISIPPI HIER 'T GEEN VRANKRIJKS SCHAT VERSPILD", in de linker bovenhoek pijpenmakers en rokers met "GOUWSE PYPE, WY LEVE GERUST" en de rechter bovenhoek een op een schildpad staande rokende neger "KLATER GOUD MYNEN, AL ROOK", links onder mannen die acties verkopen en rechts onder een man te paard die acties uitdeelt. Onderhelft uitgebreid gedicht.

Datum:

Jaar 1720


Maten:

AlgemeenHoogte38,1 cm
Breedte36,5 cm
Kenmerken
Materiaalpapier
Techniekgedrukt (inkt)
Kleurwit
Afwerking inkt, zwart
Gebruikssporen geen
Productie
ContinentEuropa
Regio internationaalWest-Europa
LandNederland
Aanwinst
Jaar 2003
Provenance Utrecht, veilinghuis J.L. Beijers BV, lot 1211
Utrecht, Douwe Egberts Pijpenkamer, 1978-2003
Commentaar
Uit: Groot Tafereel der Dwaasheid, 1720. Het gaat om prent 23 van een serie van 74 satirische gedichten met scherpe spottende gravures waarin de draak wordt gestoken met de Wind- of Actiehandel van rond 1720 gepubliceerd in “Het Groote Tafereel der Dwaasheid”.
De economie van West-Europa was aan het begin van de achttiende eeuw slecht en leende zich voor speculatieve handel in aandelen, destijds "acties" genoemd. Iemand die handelde in aandelen was een actionist. De belangrijkste aandrijver hiervan was de Schotse econoom John Law of Lauriston (1671-1729). In Amsterdam leerde hij tussen 1702 en 1713 naast de aandelenhandel vooral de hebzucht van de mens kennen. Pas in Frankrijk vestigde hij zijn roem. In 1719 zette hij La compagnie du Mississippi op waarvan de aandelen via staatsobligaties werden verkocht. Law promootte deze aandelenhandel actief. De Compagnie nam het beheer van Louisiana over, dat tot dan een particuliere concessie was.
Er werden steeds meer aandelen uitgegeven, met een aanvangswaarde van 500 livres. Na een daling tot 250 pond steeg de prijs uiteindelijk tot de onwaarschijnlijke hoogte van 5000 livres per aandeel. Nog in hetzelfde jaar 1719 realiseerden enkele grote financiers dat het om windhandel ging. In 1720 klapte de Compagnie ineen en verloor het merendeel van de aandeelhouders hun geld. De Heersseres van 't Rookverkopers-gilde, de personificatie van de handel in ‘gebakken lucht’ ook wel inbeelding geheten, toont een schilderij van de Mississippi met naast de hoofdvoorstelling de spiegel van de waarheid die het bedrog ontmaskert. Achter haar enkele kinderen die, zeer veelzeggend, bellen blazen en links een kind zittend op een lege geldkist met een actiënboek van de Mississippi-Compagnie op schoot. Zowel de zeepbellen als de tabaksrook staan symbool voor iets vluchtigs, dat uit de aard der zaak geen stand kan houden, net zoals windhandel in loze aandelen. Rondom twee kleine scènes van mislukte ondernemingen, o.a. met aandelen (acties) voor tegels in Woerden, pijpen in Gouda en meer. Onder de voorstelling een 66-regelig vers in drie kolommen.

If you have any comments, suggestions or additions, click here to send us an email